Niedziela przed świętem Narodzenia Chrystusa jest kolejnym wyjątkowym dniem w prawosławnym kalendarzu liturgicznym. Ponownie Kościół świętuje pamięć mężczyzn i kobiet, którzy wierzyli w prawdziwego Boga i którzy przygotowywali się na przyjście Jego Syna i Słowo w ludzkim ciele. Ten dzień jest świętem ich wiary i potwierdzeniem, że wiara  została odnaleziona w ich  doskonałości  i spełnieniu  boskiej obietnicy Zbawiciela, którym jest Chrystus Pan.

Podnieś Twój głos, Syjonie, Boży grodzie, i ogłoś Bożą pamięć ojców, z Abrahamem Izaaka i Jakuba czcząc zawsze sławnego, oto Judę i Lewiego wielbimy, wielkiego Mojżesza i Aarona czcigodnego, czcimy z Dawidem Jozuego i Samuela wszyscy, w przedświęcie Chrystusa Bożą pochwałę w pieśniach Bożych klaszcząc przynosząc, prosząc o otrzymanie od Niego łaski i danie światu wielkiego miłosierdzia.

Szedł niegdyś Eliasz wsiąść na ognisty rydwan Boży i mądry w Bogu Elizeusz, z Ezechiaszem razem i Ozeaszem raduje się, czcigodnych dwunastu proroków natchnionych przez Boga wspólnie weseli się z narodzenia Chrystusa i w pieśniach zaśpiewajcie dzieci błogosławione, rosą Ducha wygasiwszy płomień pieca, módlcie się za nas do Chrystusa, aby zesłał duszom naszym wielkie miłosierdzie.

Zjawiła się na ziemi od wieków głoszona przez proroków w przepowiedniach Dziewica Bogurodzica, którą mądrzy patriarchowie i zgromadzenia sprawiedliwych ogłaszają, a z nimi wspólnie radują się wspaniałe niewiasty: Sara, Rebeka, Rachela, Anna i sławna Mariam Mojżesza, z nimi weselą się też krańce świata, całe czci stworzenie, albowiem Stwórca wszystkich i Bóg przychodzi urodzić się w ciele i dać nam wielkie miłosierdzie.

Zakonnych nauk zgromadzenie w Tobie okazuje Boże Chrystusowe zrodzenie, przed Zakonem łaskę ogłaszając, jako poza Zakonem w wierze będący. Przeto głosili duszom zniewolonym w otchłani ze względu na zmartwychwstanie: Panie, chwała Tobie.

(fragmenty jutrzni Niedzieli przed Bożym Narodzeniem)

Fragment lekcji apostolskiej czytany podczas niedzielnej liturgii zaczerpnięty jest z Listu Hebrajczyków, gdzie podkreślona i chwalona jest wiara tych, którzy przyszli przed Chrystusem.

Wiara zaś jest poręczeniem tych dóbr, których się spodziewamy, dowodem tej rzeczywistości, której nie widzimy. Dzięki niej to przodkowie otrzymali świadectwo. Przez wiarę poznajemy, że słowem Boga światy zostały tak stworzone, iż to, co widzimy, powstało nie z rzeczy widzialnych (…) Bez wiary zaś nie można podobać się Bogu. Przystępujący bowiem do Boga musi uwierzyć, że [Bóg] jest i że wynagradza tych, którzy Go szukają.  (Heb 11, 1-3,6)

List do Hebrajczyków wymienia tych, którzy szukali Pana, i pokazuje, że ich działania były inspirowane ich wiarą.

Przez wiarę Abel…, przez wiarę Enoch…, przez wiarę Noe…, przez wiarę Abraham…, przez wiarę Sara…, przez wiarę Izaak…, przez wiarę Jakub…, przez wiarę Mojżesz…, przez wiarę  lud…, przez wiarę Mojżesz …, przez wiarę Rechab (zob. Hebr. 11). List opowiada historię ich wiary podkreślając, że “w wierze pomarli oni wszyscy, nie osiągnąwszy tego, co im przyrzeczono, lecz patrzyli na to z daleka i pozdrawiali, uznawszy siebie za gości i pielgrzymów na tej ziemi” (Hbr. 11,13). Dlatego “Teraz zaś do lepszej dążą, to jest do niebieskiej. Dlatego Bóg nie wstydzi się nosić imienia ich Boga, gdyż przysposobił im miasto” (Hbr 11, 16).  To jest “miasta Boga żyjącego, Jeruzalem niebieskiego” (Hbr, 12, 22), które zostało im ofiarowane przez Mesjasza-Chrystusa, a ich doskonałość może  iść w parze z naszą własną i wszystkich, którzy poznali i uwierzyli w Jego przyjście.

I co jeszcze mam powiedzieć? Nie wystarczyłoby mi bowiem czasu na opowiadanie o Gedeonie, Baraku, Samsonie, Jeftem, Dawidzie, Samuelu i o prorokach,  którzy przez wiarę pokonali królestwa, dokonali czynów sprawiedliwych, otrzymali obietnicę, zamknęli paszcze lwom,  przygasili żar ognia, uniknęli ostrza miecza i wyleczyli się z niemocy, stali się bohaterami w wojnie i do ucieczki zmusili nieprzyjacielskie szyki.  Dzięki dokonanym przez nich wskrzeszeniom niewiasty otrzymały swoich zmarłych. Jedni ponieśli katusze, nie przyjąwszy uwolnienia, aby otrzymać lepsze zmartwychwstanie.  Inni zaś doznali zelżywości i biczowania, a nadto kajdan i więzienia.  Kamienowano ich, przerzynano piłą, , przebijano mieczem; tułali się w skórach owczych, kozich, w nędzy, w utrapieniu, w ucisku –  świat nie był ich wart – i błąkali się po pustyniach i górach, po jaskiniach i rozpadlinach ziemi. A ci wszyscy, choć ze względu na swą wiarę stali się godni pochwały, nie otrzymali przyrzeczonej obietnicy,  gdyż Bóg, który nam lepszy los zgotował, nie chciał, aby oni doszli do doskonałości bez nas.  (Hbr 11, 32-40)

To niesamowita nauka. Ci, którzy dokonali tak wspaniałych rzeczy, którzy mieli taką siłę i moc, którzy znieśli męki i cierpienia,  “których świat nie był godny,” nie byli stworzeni doskonałymi, tak jak i my, poza wspaniałością swojej wiary. Dla ich wiary był Jeden, który działał w naszych czasach, realizując obietnice złożone już dla nich, a następnie dla nas, ich duchowych dzieci. Ponieważ tak jest, musimy naśladować ich wiarę, zyskać odwagę i wcielać ich siłę, tak byśmy się stali spadkobiercami ich błogosławieństwa. To jest podstawowe przesłanie niedzieli poświęconej świętym ojcom.

I my zatem mając dokoła siebie takie mnóstwo świadków, odłożywszy wszelki ciężar, [a przede wszystkim] grzech, który nas łatwo zwodzi, winniśmy wytrwale biec w wyznaczonych nam zawodach. Patrzmy na Jezusa, który nam w wierze przewodzi i ją wydoskonala. On to zamiast radości, którą Mu obiecywano, przecierpiał krzyż, nie bacząc na [jego] hańbę, i zasiadł po prawicy tronu Boga. (Hbr 12, 1-2)

Teraz Dziewica idzie urodzić w Betlejem Chrystusa w ciele jako niemowlę, Chrystusa dobrowolnie wyniszczonego, Chrystusa widzialnego, niebo i ziemia niech się radują.

Góry i pagórki podskoczcie, prorocy głoszący Boga radujcie się, ludzie i narody zaklaszczcie, nastało zbawienie wszystkich i oświecenie, zrodzenie w grocie w Betlejem.

Ubogim bywa bogaty, aby wzbogacić zubożałego przez złość, Bogoczłowiek poznawany jest z Dziewicy nieznającej małżeństwa, bez żadnej zmiany, wszyscy zaśpiewajmy Mu chwałę, albowiem się rodzi.
(fragmenty jutrzni Niedzieli przed Bożym Narodzeniem)

Cytaty z Pisma Świętego za Biblią Tysiąclecia.
Stichery w tłumaczeniu ks. Henryka Paprockiego.

Thomas Hopko – amerykański ksiądz prawosławny, były wykładowca i dziekan Seminarium św. Włodzimierza w Crestwood, autor popularnych audycji radiowych.

Niniejszy tekst to jeden z rozdziałów książki “The Winter Pascha – Readings for the Christmas-Epiphany Season”.

tłum. ks. Paweł Cecha