Kanon święta Bożego Narodzenia zaczyna być śpiewany po raz pierwszy podczas święta Wejścia Bogurodzicy do świątyni, zaś pierwsze hymny przedświęcia Bożego Narodzenia śpiewane są w święto pierwszego powołanego apostoła Andrzeja. [1]

W ewangelicznym czytaniu wg. św. Jana Filip przywołuje swojego przyjaciela Natanaela, aby “przyszedł i zobaczył” Jezusa. Tutaj to sam Jezus zaprasza Andrzeja, by „przyszedł i zobaczył”, gdzie On przebywa i spędził z Nim dzień – razem z innym uczniem Jana Chrzciciela, którym prawdopodobnie jest sam ewangelista.

Nazajutrz Jan znowu stał w tym miejscu wraz z dwoma swoimi uczniami i gdy zobaczył przechodzącego Jezusa, rzekł: «Oto Baranek Boży». Dwaj uczniowie usłyszeli, jak mówił, i poszli za Jezusem. Jezus zaś odwróciwszy się i ujrzawszy, że oni idą za Nim, rzekł do nich: «Czego szukacie?» Oni powiedzieli do Niego: «Rabbi! – to znaczy: Nauczycielu – gdzie mieszkasz?» Odpowiedział im: «Chodźcie, a zobaczycie». Poszli więc i zobaczyli, gdzie mieszka, i tego dnia pozostali u Niego. Było to około godziny dziesiątej. Jednym z dwóch, którzy to usłyszeli od Jana i poszli za Nim, był Andrzej, brat Szymona Piotra. Ten spotkał najpierw swego brata i rzekł do niego: «Znaleźliśmy Mesjasza» – to znaczy: Chrystusa. (J 1, 35-41)

Przyjdź i zobacz! To zaproszenie powtarzane przez Kościół w jego nabożeństwach. Przyjdź z wiarą i ty zostaniesz policzony razem z tymi, którym „dano poznać tajemnice królestwa niebieskiego” (Mt 13,11). Znajdziesz się wśród tych, dla których przeznaczony został udział w “tajemnicy Chrystusa”, która jest „wykonaniem tajemniczego planu, ukrytego przed wiekami w Bogu, Stwórcy wszechrzeczy”, który to jest objawiony „poprzez Kościół”, a nawet aniołów (Ef 3, 4,9-10). [2]

Przyjdź i zobacz! Staniesz się świadkiem tajemnicy Narodzenia Chrystusa z Dziewicy, Jego objawienia się w Jordanie w Jego janowym chrzcie, Jego zwycięstwa nad diabłem na pustyni, Jego głoszenia dobrej nowiny biednym. Jego zapowiedzi wolności dla uciśnionych. Będziesz świadkiem realizacji znaków Jego mesjaństwa: niewidomi odzyskają wzrok, chromi zaczną chodzić, głusi usłyszą, niemi przemówią. Zobaczysz wiatry i uspokojone przez Niego morze. Ujrzysz nakryty stół “na pustyni ” w nakarmieniu  tłumów (Ps. 78,19) . Będziesz świadkiem wypędzania demonów. I najbardziej chwalebne – zobaczysz martwego, podniesionego przez słowo Jego mocy. Będziesz wiedzieć , że rzeczywiście – “przyszło do was królestwo Boże” (Mt 12 , 28) i będziesz prawdziwie świadczyć o „czymś większym niż Jonasz ” i “czymś większym od Salomona” (Mt 12, 41-42). Zobaczysz, co “Wielu proroków i sprawiedliwych pragnęło ujrzeć, na co wy patrzycie, a nie ujrzeli; i usłyszeć, co wy słyszycie, a nie usłyszeli “(Mt 13:17 ). I ostatecznie zobaczysz Syna Bożego powieszonego na krzyżu po to, aby dać Swoje złamane ciało jako pokarm dla swego ludu i Swoją przelaną krew na napój , tak aby ich głód i pragnienie pokoju, radości i sprawiedliwości, a nawet samego życia mogło być zawsze spełnione. Zasiądziesz „do stołu z Abrahamem, Izaakiem i Jakubem w królestwie niebieskim”, które zostało przyniesione na świat przez uwielbionego Mesjasza (Mt  8, 11).

Iść drogą Zimowej Paschy oznacza według świętego Grzegorza Teologa “podążać nieskalanie na każdym etapie i poziomie za życiem Chrystusa.” To jest wprowadzenie do tajemnic Mesjasza „we wszystkich ważne jest jedno – moje spełnienie i powrót do pierwszego stanu Adama.” To jest “widzieć i być widzianym przez wielkiego Boga w Trójcy, który jest uwielbiany i wychwalany i którego my teraz prosimy, aby był , na ile to jest możliwe, dla więźniów czasowego ciała, objawiony w Jezusie Chrystusie ,Panu naszym”. [3]

Święto Świętego Andrzeja, wraz ze śpiewanymi po raz pierwszy hymnami przedświęcia Bożego Narodzenia, to szczególny początek tej paschalnej podróży:

Kiedy On, który został ogłoszony przez głos Jana Poprzednika,
“Baranek Boży, który gładzi grzechy świata”
Przyszedł przynieść życie i zbawienie całej ziemi
Ty, o święty Andrzeju, byłeś pierwszym , który za Nim podążył,
Byłeś oferowany jako pierwociny rodzaju ludzkiego
Ogłosiłeś Piotrowi, Twemu bratu,
“Znaleźliśmy Mesjasza!”
Módl się do Pana aby oświecił i zbawił nasze dusze.

Raduj się Izajaszu i otrzymaj  Słowo Boże.
Prorokuj do Maryi Dziewicy.
Ona jest krzewem gorejącym nie pochłoniętym przez ogień boskości.
Przyozdób się , o Betlejem.
Otwórzcie się bramy Edenu.
Przyjdźcie Magowie i zobaczcie Zbawienie owinięte w pieluszki w żłóbku.
Spójrzcie na gwiazdę świecącą nad grotą;
Ona to zapowiada Pana dawcę życia, który zbawi ludzkość.

Józefie, powiedz nam, jak od świętych przyjąłeś Dziewicę, 
którą brzemienną przyprowadzasz do Betlejem. 
Ja, rzecze, proroctwa wybadawszy i wieść otrzymawszy od anioła przekonałem się, 
że Boga Maria urodzi w niewypowiedziany sposób, 
któremu ze Wschodu przyjdą pokłonić się magowie 
z darami godnymi. Panie, ze względu na nas wcielony, chwała Tobie! [4]

[1] Święto świętego Andrzeja obchodzone jest 30 listopada. W prawosławnej praktyce główne święta są ogłaszane przez “przedświętne” hymny śpiewane podczas nabożeństw. Ogólnie rzecz biorąc , nic w prawosławnej liturgii nie odbywa się bez wcześniejszego przygotowania i bez zapowiedzi. I to nie jest przypadek, że wierni “udają”, że nie wiedzą, co się wydarzy . Na przykład w Wielki Piątek jest wyraźnie ogłaszane podczas nabożeństw, w których jest mowa o ukrzyżowaniu Pana, że On ma powstać z martwych. Krzyż jest kontemplowany oraz Chrystus jest adrowany w świetle Zmartwychwstania. Liturgia Kościoła nie jest “historyczne przedstawieniem”. To raczej mistyczne doświadczenie każdego aktu świętej historii w świetle całości, w tym uwielbieniu Chrystusa i zesłaniu Ducha Świętego.

[2] Zobacz też Rz 16,2; 1 Kor 2,7; Kol 1,26.

[3] św. Grzegorz z Nazjanzu, Mowa 38.

[4] Wieczernia święta św. Andrzeja. W prawosławnych tekstach liturgicznych Dziewica Maryja jest często nazywana “Krzewem Gorejącym”. Albowiem jak w krzewie, który Mojżesz widział palący się, ale nie spalający, tak Maria, która miała w swoim łonie Syna i Słowo Boże, nie została zniszczona przez ogień Jego boskości. Zobacz Wj 3.

Cytaty z Pisma Świętego za Biblią Tysiąclecia.

Thomas Hopko – amerykański ksiądz prawosławny, były wykładowca i dziekan Seminarium św. Włodzimierza w Crestwood, autor popularnych audycji radiowych.

Niniejszy tekst to jeden z rozdziałów książki “The Winter Pascha – Readings for the Christmas-Epiphany Season”.

tłum. ks. Paweł Cecha