24 października 2016 r., ostatni dzień arcypasterskiej wizyty w Belgii Jego Eminencji, Wielce Błogosławionego Sawy, Metropolity Warszawskiego i całej Polski wypełniły trzy spotkania: z członkami Konferencji Prawosławnych Biskupów Krajów Beneluksu, ambasadorem RP w Brukseli Arturem Orzechowskim oraz arcybiskupem Brukseli Simonem z Patriarchatu Moskiewskiego.
W pierwszym spotkaniu Jego Eminencji wzięli udział wszyscy członkowie konferencji: metropolita Belgii, egzarcha Niderlandów i Luksemburga Atenagoras (Patriarchat Konstantynopolitański), arcybiskup Brukseli Simon (Patriarchat Moskiewski) oraz biskup Brukseli Dosyteusz (Patriarchat Gruziński). Spotkanie rozpoczęła obszerna relacja metropolity Atenagorasa poświęcona działalności powołanej do życia w 2009 r. Konferencji Prawosławnych Biskupów Krajów Beneluksu oraz ogólna ocena sytuacji religijnej i społecznej w Belgii. Metropolita Atenagoras nazwał współpracę prawosławnych różnych jurysdykcji w krajach Beneluksu „dobrą i serdeczną”. Świadczą o tym przede wszystkim: nabożeństwa współcelebrowane przez wszystkich miejscowych prawosławnych biskupów, bieżąca działalność kilku komisji tematycznych, których członkami są przedstawiciele poszczególnych prawosławnych Cerkwi posiadających na tym terenie swoje struktury, jak też dobre relacje między prawosławnymi wiernymi różnych narodowości, którzy często uczestniczą w nabożeństwach bratnich Cerkwi.
Zwracając się do członków konferencji Jego Eminencja metropolita Sawa podkreślał kluczowe znaczenie miłości wzajemnej i jedności pomiędzy prawosławnymi należącymi w Belgii do różnych jurysdykcji. „Wszystkich nas łączy Prawosławie, którego siłą jest jedność” – mówił. Piętnując nacjonalizm i nazywając go grzechem, wyraził radość, że w Belgii prawosławni pokonują istniejące między nimi różnice dla dobra Cerkwi jako całości. Jednocześnie zwierzchnik naszej Cerkwi z troską mówił o bardzo złożonej sytuacji wewnątrzcerkiewnej na Ukrainie, którą uznał za jeden z największych współczesnych problemów Cerkwi prawosławnej. Metropolita Sawa przybliżył również obecnym na spotkaniu aktualny stan Cerkwi prawosławnej w Polsce. Uczynił przy tym analogię odnosząc sytuację naszej Cerkwi po wojnie oraz Prawosławia w Europie Zachodniej w latach 80. i 90. XX wieku. „W Polsce po wojnie – mówił – chciano zniszczyć Cerkiew, wysiedlając wiernych na ziemie zachodnie, gdzie nie było prawosławnych, a rezultatem tego stało się utworzenie tam prawosławnej diecezji, która obecnie posiada ponad 40 świątyń. Podobnie stało się pod koniec XX w. w Europie Zachodniej na terenie której, w wyniku procesów migracyjnych, Cerkiew utworzyła swoje struktury, żyje i w dalszym ciągu rozwija się”. „Jest to – podsumował arcypasterz – świadectwem działalności Boga na ziemi”. Metropolita Sawa nazwał wiek XXI wiekiem Prawosławia. Apelował o optymizm w pracy duszpasterskiej, pielęgnowanie istniejącej jedności oraz pokładanie nadziei i ufności w Bogu. Było to odpowiedzią na słowa metropolity Atenagorasa, który przyznał podczas spotkania, że „największym obecnym problemem społeczno-religijnym na Zachodzie jest obojętność wobec religii, wciąż postępująca laicyzacja i przedkładanie przez ludzi wartości materialnych ponad duchowe”. Jego Eminencja nazwał Cerkiew prawosławną „sumieniem społeczeństwa”, akcentując, że „Cerkiew musi śmiało głosić swoją naukę i odwieczne wartości, demaskując grzech”, mając na myśli eutanazję, aborcję i tzw. małżeństwa jednopłciowe.
Drugie ze spotkań Jego Eminencji tego dnia miało miejsce w prywatnej rezydencji ambasadora RP w Brukseli Artura Orzechowskiego. Połączone ono było z obiadem, podczas którego w życzliwej i otwartej atmosferze prowadzona była rozmowa na tematy społeczne i religijne w Polsce i Belgii.
Ostatnie ze spotkań metropolity Sawy odbyło się w siedzibie arcybiskupa Simona z Patriarchatu Moskiewskiego, który wraz z kilkoma duchownymi i grupą parafian spotkał Jego Eminencję w swojej cerkwi. Podczas rozmowy obaj hierarchowie wspominali swoje wcześniejsze spotkania, które miały miejsce zarówno w Polsce, jak i w Belgii. Arcybiskup Simon podziękował metropolicie Sawie za jego słowa wypowiedziane podczas spotkania z Konferencją Prawosławnych Biskupów Krajów Beneluksu dotyczące prawidłowego, prawosławnego stosunku wobec współczesnych zagrożeń, przed którymi stoi Cerkiew i ludzie wiary. Spotkanie upłynęło w przyjacielskiej i życzliwej atmosferze.
W godzinach wieczornych tego samego dnia metropolita Sawa odwiedził mieszkanie proboszcza polskiej parafii prawosławnej w Brukseli ks. Pawła Cechy. Podczas tego spotkania ks. Paweł opowiadał o radościach, troskach i perspektywach związanych z organizacją i życiem swojej parafii, Jego Eminencja zaś udzielił mu wielu praktycznych podpowiedzi w poruszanych, często złożonych, kwestiach.
W godzinach porannych następnego dnia, 25 października, metropolita Sawa wraz z towarzyszącymi mu osobami powrócił do Warszawy.
Jarosław Charkiewicz, fot. autor
